Stanisław Klejnas

Wczesnym popołudniem – wyjazd do Raducza. Skrzypek Stanisław Klejnas wychodzi przed dom w trakcie filmowania obejścia. Nie bardzo kojarzy nas z listem, którym zawiadomiłem go o przyjeździe. Mówi, że nie ma jego dziecięcej kapeli, bo wszyscy rozjechali się na wakacje, a starsza generacja uczniów pewnie nie będzie chciała grać. Wsiadamy w samochód i jedziemy do basisty Bogdana Markiewicza. Właśnie wybiera się do Skierniewic na kurs prawa jazdy, wróci późno w nocy, a nie może się zwolnić, bo to kurs organizowany przez wojsko (ma powołanie na wrzesień). Jedyne wyjście to pojechać z nim do Skierniewic i prosić kierownika o zwolnienie. Po drodze do Skierniewic (Klejnas z matką Bogdana wracają tymczasem do domu) wstępujemy po bębnistę Wiesława Pęzika. Ma wkrótce wrócić z pracy, proszę więc matkę, żeby na mnie poczekał. W Skierniewicach bez kłopotu załatwiam zwolnienie. W drodze powrotnej Markiewicz opowiada, że po śmierci żony gotowała Klejnasowi jego matka, ale ten był wiecznie niezadowolony, więc się zirytowała i już nie gotuje. Prawie co tydzień przyjeżdża córka Klejnasa i go obsprawia.

Zabieramy z domu Pęzika, który chętnie godzi się na nagrania. Klejnas gra wspaniale. Prawie nie czuje się jego wieku (81 lat), tylko szybciej się męczy i robi przerwy po każdym oberku. Narzeka na brak oddechu, jest wzruszający w swoim zmęczeniu, bezradności i potrzebie grania. Kończę nagrywać trochę wcześniej w obawie o jego zdrowie. Opowiada, że miesiąc temu leżał w szpitalu w Nowym Mieście ze stanem przedzawałowym. Grał tam na skrzypcach i ludzie tak się zbiegali by go posłuchać, że lekarz, który go podtrzymywał w czasie gry, wpuszczał ich partiami, po dwanaście osób. Klejnas mówi, że dobrze mu się powodzi i „jeszcze może kobitę utrzymać”, dostaje 17 tys. złotych renty (zbowidowska?), w tym 4500 z MKiS jako twórca ludowy.

Pani Markiewicz robi w domu Klejnasa poczęstunek dla wszystkich: kiełbasa, chleb i wódka „ochrzczona”, jak sama mówi. Klejnas, mimo zmęczenia, wygląda na zadowolonego. Mówi mi na osobności, żeby wysłać jakieś pieniądze basiście i bębniście, o sobie nie wspomina.

Zeszyty etnograficzne, 20 sierpnia 1986