Stanisław Stępniak

Mówiono o nim „Stasio Niewidomy”. Legenda wesel radomskich, miał opinię najlepszego wirtuoza harmonii. Urodził się z poważną wadą wzroku i w młodości całkowicie oślepł. Kiedy miał 6 lat ojciec kupił mu harmonię półtonową (Hohner guzikowy, 8 basów) za dwa metry żyta od leśniczego Szufladowicza. Stępniak pamięta, że było to na św. Annę, czyli 26 lipca. Uczył się grać początkowo ze śpiewu, potem u znanego skrzypka – wuja Antoniego Wrzoska (pseudonim „Cukierek”). Wuj „grał jak po konserwatorium, na wszystkich strunach i w różnych pozycjach”. Opowiada, że w ciągu miesiąca nauczył się pięćdziesiąt melodii. W Radzicach ludzie z kółka różańcowego dali na mszę za jego zdolności. Inni ze wsi uważali, że ma diabła w sobie, bo jakże inaczej mógłby tak grać! Ksiądz przemawiając z ambony wziął w obronę chłopca.

Najpierw Stanisław Stępniak grał na chrzcinach, ale zaraz potem, w wieku 10 lat, ograł dwudniowe wesele w Porąbie koło Poświętnego. Trwało dwa dni. Grał z nim 17-letni Marian Jurka (wyjechał potem na zachód) i 15-letni barabanista. „To był mój żywioł po prostu, to było życie”.

Leżące obok siebie Radzice Duże i Małe, były niezwykle muzycznymi wsiami. Stanisław Stępniak opowiadał kto grał „za jego pamięci”.
W Radzicach Małych grali:

• harmonista Wincenty Gruszecki
• harmonista Stanisław Stępniak (autor wspomnień, nie pozwalał na siebie mówić „muzykant”, tylko muzyk)
• skrzypek Jan Matysiak zwany „Biały Janek” – Stępniak uważał, że z tej grupy najgorzej grał
• skrzypek Stanisław Wolski – cenił go bardzo „jednym ruchem smyczka zabijał innych skrzypków” 
• skrzypek Stefan Stępniak
• skrzypek Jakub Stępniak – grał tylko dla siebie
• skrzypek Antoni Nowak – grał dla siebie

Muzykanci w Radzicach Dużych:

• skrzypek Antoni Wrzosek zwany „Cukierek” – nauczyciel Stanisława Stępniaka i Józefa Wrzoska
• Józef Wrzosek zwany „Kasjerek” 
• skrzypek Adam Gruszecki – ojciec harmonisty Wincentego Gruszeckiego
• skrzypek Szczepanik (stolarz)
• skrzypek Jan Jaczubek
• skrzypek Feliks Jaczubek – obaj bracia Jaczubkowie nie chodzili po weselach, grali dla siebie, byli bogaci – mieli po 20 mórg ziemi
• skrzypek Julian Szczepanik
• skrzypek Jan Szczepanik

Stanisław Stępniak wspomina, że pierwsi harmoniści w jego stronach, czyli w Radzicach to byli: Pasieczyński z Brudzewic, Turliński Wacław z Adamowa i Zagdański z Opoczna (nutowiec, prawie nie grywał oberów). Było to ok. 1935 roku.

Bycie niewidomym nie przeszkadzało Stępniakowi chodzić na wesela, jeździł autobusami ze swoją harmonią po wsiach. Samodzielny i o pogodnym usposobieniu. Miał znakomity słuch. Poznawał w tłumie każdego po głosie. Bardzo to pomagało na weselach, żeby zagrać ulubionego oberka rozpoznanej osobie. Jego biegłość techniczna była niezwykła, grał na harmonii 3-rzędowej ręcznej i pedałowej, oraz akordeonie. Potrafił zagrać melodie na basach harmonii – budziło to podziw weselników. Ale Stanisław grał też współczesną muzykę akordeonową i jeździł na spotkania Towarzystwa Akordeonowego. Nauczył się czytać zapis nutowy brajlem. Dopóki mu zdrowie pozwalało chodził po weselach, grał z najlepszymi skrzypkami; Jerzym Łudczakiem (z nim tworzył Kapelę Niewidomych) i Augustynem Szymańskim. Pod koniec życia nauczył się grać na skrzypcach.

Zeszyty Etnograficzne, 12 sierpnia 1999

Fotografie archiwalne i z badań terenowych: Archiwum Muzyki Wiejskiej