Kapela „Kadzidlanie”

Kapela „Kadzidlanie” z Kadzidła była przez wiele, bo aż 40 lat, jedną z najpopularniejszych kapel kurpiowskich. Muzycy razem grali na weselach, uroczystościach, zabawach. I bywali na festiwalach, na których w jury miałam okazję wielokrotnie zasiadać.

Józef Mróz, grający na instrumencie typowym dla regionu Kurpiów – Puszczy Zielonej czyli harmonii pedałowej. Świetnie pamiętam postawnego harmonistę. Zaczął mając 14 lat i całe życie udoskonalał technikę gry i repertuar kurpiowskich tańców, których był najlepszym nauczycielem i wykonawcą. Grał lekko, elegancko „pod nogę”. To on był główną postacią kapeli z Kadzidła. W latach 1990. był  encyklopedią tych tańców, grał oberki, polki, okrąglaki, powolniaki, żurawia, fafura. Miał uczniów, z których jeden, Ryszard Maniurski gra do dziś i chętnie wspomina swego nauczyciela. Obok niego pamiętam skrzypków, przede wszystkim Józefa Sobiecha, z którym grał najczęściej, lub nieco starszego Franciszka Golana. Bębnił przeważnie Stanisław Rejch. Kapela zawsze robiła świetne wrażenie, bo była najbardziej autentyczną z kurpiowskich kapel, wzorem muzykowania i repertuaru tanecznego. Ostatni występ kapeli z Józefem Mrozem na festiwalu w Kazimierzu miał miejsce w roku 1996, to był porywający koncert i I nagroda przyznana jednogłośnie przez jury.

Z Franciszkiem Golanem miałam okazję spotkać się tylko raz. Było to wiele lat temu w Kazimierzu, podczas festiwalu, ale zapamiętałam dobrze tego skrzypka, szczupłego, wysokiego, bo był jednym z najlepszych. Jest zaliczany przez Kurpiów do najwybitniejszych kurpiowskich skrzypków XX-tego wieku (Kurpie-magazyn regionalny 2002). W latach 1970. i 1980. było już ich niewielu, choć skrzypce to był kiedyś podstawowy instrument kapeli. Ale został zastąpiony przez harmonię pedałową na tyle skutecznie, że  skrzypkowie przestali być konieczni.

Franciszek Golan zaczynał grać mając 14 lat, w roku 1934, kiedy jeszcze skrzypce były ważnym  instrumentem na Kurpiach. Grał na skrzypcach jego ojciec, także Franciszek, urodzony w 1890 roku. Jednak nie od niego nauczył się gry, bo ojciec zmarł, kiedy Franciszek miał 11 lat. Uczył się w domu (bracia, siostry byli uzdolnieni muzycznie) i od muzykantów, których wtedy nie brakowało. Pierwsze skrzypce wystrugał sobie sam, z kawałka dłubanego drewna. Na skrzypce fabryczne zarobił pasając krowy.  W latach 1950. grał też na harmonii pedałowej, tej sztuki nauczył się od sąsiada ze wsi. Pod koniec życia, kiedy już minął czas gry na weselach, zabawach, naprawiał uszkodzone instrumenty, uczył młodych, a przede wszystkim wnuka Grzegorza Golana, który teraz nie tylko gra na skrzypcach w kapeli „Grzesie” z Suska, ale prowadzi warsztaty gry na skrzypcach i harmonii pedałowej. Jest kontynuacja!