Foto: Andrzej Bieńkowski

Kapela rodzinna Radosława Bińka

Tekst: Joanna Strelnik. Dokumentacja filmowa: Andrzej Bieńkowski

Rodzina Bińków jest w okolicach Opoczna znana od kilku dekad, ponieważ muzyczne tradycje kultywuje w niej już trzecie pokolenie. Halina Biniek (ur. 1947) – skrzypaczka – przez wiele lat grała w kapeli zespołu Pieśni i Tańca Tramblanka, prowadziła też dziecięce zespoły ludowe. Z zawodu nauczycielka polskiego i muzyki. Pochodzi ze wsi Przyłęk w powiecie opoczyńskim, skończyła szkołę muzyczną w Końskich;  we wczesnej młodości brała udział w zabawach i pograjkach w swojej rodzinnej okolicy. Były to czasy, kiedy stary repertuar stawał się na wsi niemodny i młodzi ludzie chcieli bawić się przy nowoczesnych przebojach z radia. Muzyka wiejska była domeną zespołów Pieśni i Tańca i w takiej postaci wracała na wieś, już nie na zabawy i wesela, lecz grana na scenie – na występach zespołów i na przeglądach kapel. W tej właśnie formie wiejski repertuar praktykowała przez lata pani Halina.

Jej syn, harmonista Radosław Biniek (ur.1974), jest absolwentem opoczyńskiej szkoły muzycznej I stopnia w klasie akordeonu, ale grać umiał na długo przed rozpoczęciem oficjalnej edukacji. Nabyta w dzieciństwie umiejętność szybkiego uczenia się ze słuchu bardzo przydała mu się później, kiedy rozwijał się jako muzyk ludowy. Tradycyjne wiejskie melodie i styl gry były przedmiotem jego fascynacji od dziecka: „Zawsze tej muzyki lubiłem słuchać, sam z siebie. Jak byłem mały, 3-4 latka, to już słuchałem. Tata  miał jakieś nagrania na kasecie, później to sam nagrywałem sobie z radia. Zawsze słuchałem tych najstarszych (nagrań), jak z basami grają, to mnie bardzo interesowało. Tutaj już nikt tak nie grał ani nie śpiewał, czasami tylko może jednego oberka albo dwa”.

Po ukończeniu szkoły muzycznej, jako nastolatek, Radosław zaczął grywać na zabawach; rozpoczął też współpracę z zespołem Pieśni i Tańca Tramblanka. Tam po raz pierwszy bezpośrednio zetknął się z harmonią. „Miałem 17 lat, w Tramblance była harmonia; postawili warunek ze będę grać w zespole jak się nauczę grać na harmonii. To brzmienie jest zupełnie inne niż w akordeonie, to mnie też bardzo pociągało”.

W Tramblance Radosław poznał skrzypka ludowego z Opoczna, Mariana Popeckiego, któremu zawdzięcza dużą część swojego repertuaru. Od 10 lat gra też w Kapeli Romana Wojciechowskiego z Tomaszowa Mazowieckiego. Zespół ten zdobył w 2018 r. Basztę – nagrodę główną na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Kapela Wojciechowskiego bierze udział w wielu przeglądach i potańcówkach, w ostatnich latach gra też do tańca na warszawskim festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata” i w klubie „Tyndyryndy” w ramach Festiwalu w Kazimierzu. Radosław Biniek jest też laureatem wielu nagród jako solista na konkursach i przeglądach folklorystycznych.

Utalentowanymi muzykami i absolwentami szkół muzycznych są tez obaj jego synowie – starszy z nich, Bartosz (ur. 1999) wziął udział w naszych nagraniach jako barabanista.

Marsz. Grają: Halina Biniek – skrzypce, Radosław Biniek – harmonia, Bartosz Biniek – baraban. Przyłęk (powiat opoczyński) 2020. Muzyka Odnaleziona na Youtube

Rodzinna Kapela Bińków do dziś gra zarówno w zespole pieśni i tańca „Tramblanka”, jak i na weselach w Opocznie i jego okolicach. W skład zespołu wchodzi cała rodzina – oprócz Radosława i jego synów również córka Pani Haliny – Kamilla Biniek – Kaczorowska która jest multiinstrumentalistką (gra na klarnecie, akordeonie, saksofonie, gitarze i bębnie) oraz śpiewaczką; prowadzi też wiele zespołów śpiewaczych we wsiach otaczających Opoczno.

Na współczesnych weselach repertuar jest również współczesny. Tradycyjna muzyka pojawia się na nich niezwykle rzadko: jak mówi Radosław „na osiemdziesiąt kawałków może ze dwa oberki, a czasami i wcale”. Inne jest też instrumentarium – akordeon czy harmonia przydają się podczas grania za stołami lub wyprowadzenia panny młodej z domu, a na sali tanecznej zastępuje je syntezator; do składu często dołącza też saksofon czy klarnet. Zespół musi się więc wykazywać dużą elastycznością  zarówno w zakresie używanego instrumentarium, jak i prezentowanego repertuaru.

Nawet jeśli muzyka obecnie jest inna, praktyka weselnego grania jest doświadczeniem, które łączy zespół z dawnymi kapelami z tych okolic. W przeszłości  muzykanci  tak samo musieli znać obyczaje, wykazywać  się refleksem i dostosowywać do życzeń weselników. Granie do tańca na zabawach i weselach jest cennym dziedzictwem, którego nie można sobie przyswoić występując wyłącznie na przeglądach folklorystycznych. Takie doświadczenie stawia kapelę Bińków w długim szeregu zespołów, które od wieków pełniły ważną rolę w wiejskiej społeczności i wyrażały jej emocje muzyką.

Oberek. Grają: Halina Biniek – skrzypce, Radosław Biniek – harmonia, Bartosz Biniek – baraban. Przyłęk (powiat opoczyński) 2020. Muzyka Odnaleziona na Youtube

 

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków NIW-CRSO w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2028-2030 PROO

KONTAKT:

radoslawbiniek5@gmail.com