Władysław Adamus
O Władysławie Adamusie dowiedziałem się z badań terenowych w 1983 roku. Mimo starszego wieku grał na weselach z synem saksofonistą, byli znani na okolicę. Ale jego czas się już kończył – zmieniały się upodobania muzyczne wsi. Nagrywałem kapelę w 1984 roku, jeszcze tylko na magnetofon.
“…Adamus zdecydował, że chce grać ze swoim dawnym skrzypkiem Stanisławem Wolskim, odmawia grania z Tadeuszem Skapczyńskim z Brzustowca. Początkowo trudno zebrać wszystkich (Wolski wyjechał i wróci pociągiem za kilka godzin), jedziemy po bębnistę i wracamy z Franciszkiem Regułą (znakomity harmonijkarz!). Wieczorem przyjeżdża Wolski i tempo nagrań robi się błyskawiczne. Zależy nam, by nagrać jak najwięcej kawałków z tym bębnistą (ten ma wkrótce pociąg). Wolski i Adamus mają wielki repertuar, rąbią jeden kawałek za drugim. Nagrywamy w lodowatej drewnianej kuchni, bo gospodarze nie chcą, byśmy zadeptali nowopostawiony, murowany dwupiętrowy dom. Trzęsę się z zimna, dostaję kopiasty talerz rosołu z kluskami.
Po odwiezieniu Reguły na pociąg zastępuje go w bębnieniu syn Adamusa – Andrzej. Na początku ma kłopoty z bębnieniem. Jest przyzwyczajony do perkusji, ale w końcu daje sobie jakoś radę. Po nagraniach zostaję jeszcze na kolację, wracam do domu w U. o 23:00, przejechałem 92 km.”
Zeszyty etnograficzne, 9 grudnia 2014
Po roku kupuję kamerę video, udaje mi się sfilmować Władysława Adamusa grającego podczas festiwalu w Przysusze, ale już umówić się na nagrania nie. W domu chory syn wkrótce umiera i Adamus przestaje grać.
Fotografie archiwalne: Archiwum Muzyki Wiejskiej
Biogram
Władysław Adamus 1915-1997
Władysław Adamus – wybitny harmonista mieszkający w Jelni koło Drzewicy – miejscu, gdzie spotykały się wpływy radomskie i opoczyńskie. Fundamentalne znaczenie miała tu działalność zespołu folklorystycznego przy zakładzie “Gerlach”, prowadzonym przez J. Gossę. Pracowało tam wielu muzykantów z okolicy, grali w zespole zarówno ci z repertuarem radomskim, jak i opoczyńskim.
Adamus urodził się w Sobieniu koło Białaczowa. Na harmonii uczył się od 16 roku życia, była to półtonówka (2 rzędy, 24 basy – Stamirowskiego z Warszawy). Grał na niej cztery lata – od 18 roku życia na weselach. Potem kupił sobie harmonię Leonarda (3 rzędy, 24 basy). Znał nuty.
Grał ze skrzypkami: Janem Szczegielniakiem z Ossy, Józefem Zawadą z Sobienia, Edwardem Sołtysem z Białaczowa, Gubką (pseudonim „Sroka”), Janem Matysiakiem z Dąbrówki (ur. 1930), Stanisławem Wolskim (ur. 1928) z Drzewicy.
W latach 1980. jeszcze chodził z synem po weselach w składzie: skrzypce, saksofon tenorowy (grał na nim syn), do tego perkusja. Jego ostatnią harmonią była firmy Paolo Soprani (3 rzędy, 120 basów) przerobiona z akordeonu.
Publikacje:
2001 – Ostatni wiejscy muzykanci Andrzeja Bieńkowskiego, wyd. Prószyński i S-ka (2012 – drugie wydanie, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona)
Dyskografia:
2010 – Mistrzowie harmonii. Triumf i porażka, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona
