Aniela Gmoch
Śpiewała nam w opuszczonym sadku. Za nią kopki siana i jakieś namioty. Niezwykły, wibrujący głos na wielkim, żarliwym wysileniu. Tak dużym, że nie mogłem wyczuć, kiedy bierze oddech. Aniela Gmoch śpiewała pieśń weselną do błogosławieństwa rodziców. To bodaj najważniejszy moment podczas wesela. Byłem na weselach, w takich chwilach obrzędu przejścia i był on tak przejmujący, że całe wesele płakało. Emocjonalny śpiew pani Anieli zabrzmiał w tym sadzie tak niezwykle i archaicznie, że przywołał magię wesela. Pamiętam, że przechodzący ludzie przystawali, słuchali do końca nieruchomo. Ważny był nie tylko śpiew, ale i piękny poetycki tekst o głębokim przesłaniu. To była ważna chwila w naszym filmowaniu.
Biogram
Aniela Gmoch 1919-2016
Śpiewaczka urodzona w Woli Wielkiej. Po ślubie zamieszkała w Bełżcu na Roztoczu. Pochodziła z muzykalnej rodziny, bracia byli skrzypkami weselnymi a matka zabierała młodą Anielę Gmoch na wesela, gdzie śpiewały tradycyjne pieśni. Repertuar religijny przejęła od swojej babki, pieśni ukraińskie śpiewała w swojej rodzinnej wsi, którą zamieszkiwała też ludność ukraińska.
Nagrody:
1994 – I nagroda w kategorii śpiewaków – OFKiŚL w Kazimierzu Dolnym
1998 – Baszta w kategorii śpiewaków – OFKiŚL w Kazimierzu Dolnym
2002 – Nagroda im. Oskara Kolberga
Archiwa:
Polskie Radio RCKL, Zbiory Fonograficzne IS PAN, zbiory In Crudo, Archiwum Muzyki Wiejskiej fundacji Muzyka Odnaleziona
Publikacje:
1999 – Zofia Socha, notka [w:] Informator 33 FKIŚL w Kazimierzu Dolnym
1999 – Pieśni ludowe z repertuaru Anieli Gmoch, Anna Gmoch (monograficzna praca magisterska wnuczki), Katowice
2003 – Śpiewanejki moje, Jan Adamowski, wyd. STL Lublin
2011 – Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały. cz. 1. Pieśni i obrzędy doroczne, red. Jerzy Bartmiński, Wydawnictwo Muzyczne Polihymnia
Dyskografia:
1997 – Lubelskie z serii Polskie Radio RCKL, Muzyka źródeł vol. 3, wybór i oprac. Maria Baliszewska, Anna Szewczuk-Czech (Je w ogródejku ziele)
1999 – Jest drabina do nieba, In Crudo (Wisi na krzyżu, krew się z boku toczy)
Artykuły powiązane:
