Kapela Bednarzy

dokumentacja foto i video Andrzej Bieńkowski, wspomnienie Maria Baliszewska

Pierwszy raz spotkałam się z kapelą Bednarzy w roku 1978 w Płocku. Grał w niej Ignacy Bednarz i jego bratanek Antoni Bednarz. Tych dwóch muzykantów z Nowej Wsi w regionie Zamojskim przyprowadził do naszego roboczego studia, znajdującego się w niedużej kinowej salce nieopodal płockiej Katedry, Marian Domański, mój redakcyjny kolega. Usłyszał ich grających na ulicy i zachwycił się zwłaszcza grą Ignacego, skrzypka obdarzonego nie tylko talentem muzycznym, ale swoistą charyzmą, skupieniem. Być może wynikało ono z faktu, że Ignacy był nie tylko weselnym wiejskim muzykantem, ale i kościelnym organistą. Tamto spotkanie i nagranie, jest nie do zapomnienia. Coraz piękniejsze oberki, polki, suwaki weselne, podróżniaki grane na wozach podczas jazdy do ślubu, tutaj grane bez wesela miały charakter, zdobnictwo kunsztowne, wspaniałe, niezbyt spieszne tempa. Byliśmy wszyscy pod wrażeniem muzyki i braci. Antoni Bednarz towarzyszył Ignacemu na bębnie. Ignacy Bednarz zmarł niebawem, dwa lata po spotkaniu i nagraniu. Mam w oczach jego nieśmiały uśmiech, który rozświetlał go, gdy grał,  szelmowskie spojrzenie, kiedy grając Yankee Doodle , sygnał „Głosu Ameryki”, wówczas w Polsce PRL-u stacji słuchanej nielegalnie, mówił, że to Polka węgierka. A my nagrywaliśmy, nie tracąc ani nuty.

Muzyka w rodzinie Bednarzy sięgała kilku pokoleń wstecz. Ignacy Bednarz powiadał wtedy w Płocku, że grał na skrzypcach własnej roboty dziadek, ojciec, grali bracia, z którymi w kolejnych latach tworzył rozmaitych składów kapele, znane na cała okolicę. „Miałem sześciu braci i siostrę. Bracia zdolni byli, szewcy, krawcy, mechanicy, muzykanci… Franciszek robił skrzypce i bębny, a Marcin i Józef okucia. Józef bębnił, Franciszek grał na drugich skrzypcach, ja na pierwszych, prawie kapela” . W 1922 roku bracia Ignacego zrobili pierwszy bęben i w ten sposób stworzono kapelę nazywaną stopniowo Kapelą Ignacego Bednarza, a potem Kapelą Bednarzy. Ignacy Bednarz był  może jej najwybitniejszym przedstawicielem, a może po prostu miał szczęście trafić na epokę mediów, radia, prasy, festiwali?

Kapela Bednarzy istniała jeszcze długo, choć już od dawna bez Ignacego. Zastąpił go Mieczysław Bielecki, kuzyn z Typina, również utalentowany skrzypek. Grał też Antoni Bednarz na flecie poprzecznym, bratanek Ignacego, sekundziści i bębniści, czasem kontrabas.  Inny skład instrumentalny, ale ta sama tradycja i melodie.

Pod koniec istnienia kapeli uczestniczyli w niej także: Żelisław Bednarz, Stanisław Kamiński, Mieczysław Bielecki, Krystyna Bednarz,  Bolesław Bednarz, Maria Sobańska, Władysław Szymczuk, Henryk Czop.

Chociaż Kapelę Bednarzy oficjalnie rozwiązano wraz ze śmiercią jej lidera – Ignacego w 1980 roku, to jednak sporadycznie występowała ona pod tą nazwą w różnych składach i z różnym repertuarem.

Fotografie archiwalne: Archiwum Muzyki Wiejskiej

Biogram

Kapela Bednarzy z Nowej Wsi / Tomaszowa Lubelskiego
Ignacy Bednarz (1908-1980), był samoukiem, sam też nauczył się nut. Grał na weselach, w orkiestrze dętej, był organistą w parafii Podhorce, prowadził kółko teatralne i chór w Nowej Wsi. Uczył młodzież gry na różnych instrumentach. Ignacy w latach 1920. był założycielem kapeli rodzinnej. Kapela braci grała początkowo w składzie: Ignacy (skrzypce), Franciszek (skrzypce sekund), Józef (bęben). Po wojnie do kapeli dołączył bratanek, Antoni Bednarz z Tomaszowa Lubelskiego (bęben, flet poprzeczny).
W latach 1970. po kryzysie kapeli przyszedł czas imprez folklorystycznych, w których kapela uczestniczyła w skromnym składzie: skrzypce i baraban, lub flet poprzeczny.

Po śmierci Ignacego Bednarza w 1980 roku to Antoni Bednarz (1928-2019) kontynuował działalność kapeli, choć wielu uważa, że wtedy kapela zakończyła działalność. Dlaczego? Oficjalnie zespół nazywał się Kapelą Bednarzy z Tomaszowa Mazowieckiego (tam mieszkał Antoni Bednarz), skład poszerzono np. o tak lubiany przez miejscowych muzykantów kontrabas.

Pierwszy film, który udostępniamy jest nagrany podczas Festiwalu Kapel w Kazimierzu w 1986 roku, muzycy grali w składzie: Mieczysław Bielecki (skrzypce), Henryk Czop (skrzypce sekund), Antoni Bednarz (flet poprzeczny), Bolesław Bednarz (baraban). 

Drugi film to wersja dęta kapeli, nagrany podczas Festiwalu Kapel w Kazimierzu w 1991 roku, muzycy grali w składzie: Antoni Bednarz (flet poprzeczny), Mieczysław Bielecki ur.1914 (skrzypce), Bolesław Bednarz ur. 1936 (helikon alt sekund), Paweł Bednarz ur. 1926 (helikon bas), Żelisław Bednarz ur. 1920 (bęben), Edward Żabiński ur. 1930 (helikon tenor), Marian Fus ur. 1932 (klarnet), Stanisław Harbuz ur.1934 (trąbka).

Więcej:
muzykatradycyjna.pl 

Publikacje:
2001 – Ostatni wiejscy muzykanci Andrzeja Bieńkowskiego, wyd. Prószyński i S-ka (2012 – drugie wydanie, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona)
2009 – 1000 kilometrów muzyki. Warszawa-Kijów Andrzeja Bieńkowskiego, wyd. Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki (dzisiejszy MIK)

Dyskografia:
2009  Jadąc przez Roztocze, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona

2010 – Mazurki do wynajęcia, Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona

Artykuły powiązane:

napisz do nas

Not readable? Change text. captcha txt
0
Share This
0
    0
    Twój koszyk
    Twój koszyk jest pustyWróć do sklepu